Ik schrok toen ik berichten las dat eind juli in Italië de druivenpluk (vendange) al was begonnen. Lees verder Column Jean van Bommel – Druivenoogst (recolte) 2015! →

In het jaar 92, Keizer Domitianus geeft het bevel om de wijnstokken in Gallia Narbonensis te verwijderen, Lees verder Column Jean van Bommel “Wijnoverschotten” →

Frankrijk telt zo’n 100 wijnbroederschappen! Het zijn decadente groepen personen die maandelijks bij elkaar komen, Lees verder Column Jean van Bommel – Wijnbroederschap →

Napjesdrager is een raar woord, maar het verduidelijkt veel als ik U vertel dat dit een Nederlandse familienaam is van onze goeie ouwe eik.

Lees verder Column – Jean van Bommel “Onze goeie ouwe (wijn)eik!” →

Een dessertwijn is in Nederland een ondergeschoven kindje, niet dat het in Frankrijk een dagelijks ritueel is, maar Lees verder Column – Jean van Bommel “Dessertwijn het zoete genot” →

Als mijn kinderen hun verjaardagsfeestje vierden – indertijd waren ze zo tussen de 6 en 12 jaar oud – lieten we ze in een van de spelletjes blind proeven. Lees verder Column – Jean van Bommel “Les dégustations de vin à l’aveugle” (“blind proeven van wijn”) →

Vorkje prikken en een heerlijk glaasje wijn erbij? Dat lijkt zo simpel, maar dat wijntje erbij maakt het een ander verhaal.

Voordat dit wijntje in die mooie fles zit, met dat mooie etiket waar veel consumenten moeite mee hebben om dit goed te lezen en waarbij ze uiteindelijk hopen dat ze geen kat in de zak hebben gekocht!

(Deze viticulteur heeft de wijn verkocht aan een negociant en die heeft de wijn gebotteld. Er is met geen enkele zekerheid te zeggen waar in de Bourgogne deze wijn is geproduceerd)

Negotium (latijn) Negotie is handel, commerce, handelsgeest, in- en export, koopmanschap-geest, trafiek en verkoop.
De handel in wijn, dit is een zwaar onderwerp! Waarom koopt iemand wijn? Niet alleen om het zelf op te drinken, maar om er in te handelen.
In Frankrijk heet dat een “Negociant” , een wijnhandelaar! Maar wat zijn de doelstellingen van zo’n negociant? Dat kan verschillend zijn, maar geld verdienen staat natuurlijk voorop!

(Dit is een bedrieglijk etiket, met mooie krulletters, zie de toevoeging)

Maar eerst moeten we onszelf afvragen, waarom wordt de wijn verkocht? De viticulteur (de wijnboer) kan verschillende redenen hebben. Het bereiden van wijn neemt minimaal 6 maanden in beslag, dan praten we over een eenvoudige wijn, maar het kan net zo goed zijn dat er enkele jaren overheen gaan om de wijn zover te krijgen dat hij geschikt is om gebotteld te worden.

Stel: een wijnboer heeft een RVS opslag van 2 x 10.000 ltr en een productie van 8000 ltr in een bepaald jaar. Dan kan de viticulteur het maar 2 jaar bewaren. Dan moet het gebotteld of verkocht worden. Een andere mogelijkheid is het tijdelijk opslaan bij de plaatselijke caveau municipal of overpompen en verder laten rijpen op eikenhouten vaten. Dit brengt natuurlijk kosten met zich mee en een grote hoeveelheid vakmanschap.

Deze viticulteur verzorgt volgens de gegevens op het etiket:

– récolte = druivenoogst (récolté = geoogst)
– vinifié = wijnbereiding vanaf het stadium van de eerste geperste druivensap tot en met het alcoholproces , aromatische aspect, smaakproces, kortom: tot en met de kant-en-klare wijn
– élevé = de volledige verzorging van de wijn vanaf de rijping in het vat tot en met het
in de fles doen.
– mis en bouteille = het vullen van de fles.

De ontwerper van het etiket vertelt dus een aantal zaken op verschillende manieren.

Het verbouwen van wijn is wat anders dan het maken van wijn (vigneron). Dit zijn specialismen die afzonderlijk bekeken moeten worden. Als deze vakkennis niet in huis is, dan moet dat ingehuurd worden of overgelaten worden aan externe krachten, zoals,….. ja en dan kom je terecht bij de negociant. Door jarenlange ervaring heeft deze negociant wel de ervaring in huis om tot een goed eindprodukt te komen.

Het gaat om opslagruimte om de “slapende wijn” in een zo’n goed mogelijke conditie te bewaren. Dat dit ook kosten met zich meebrengt is duidelijk. De ruimtes moeten geconditioneerd worden of de wijn moet ondergronds worden bewaard en dat vereist weer enorme financiële draagkracht van de negociant.

(Ik beperk me tot de Bourgogne wijnen omdat deze regio voor mij het dichts bij ligt.)
Tot begin jaren 80 werd nagenoeg alle Bourgogne verkocht via negociants en hoewel vele negociants eigen wijngaarden bezaten werden die wijnen zelden op het domein gebotteld. De reden hiervoor was dat de investeringen in een bottelmachine per domein te hoog waren. Productiekosten en rendement van de bottelmachine zijn zware kosten.

Nu vandaag de dag zijn de regels van hogerhand nog strenger dan voorheen. Het probleem waar de wijnboer tegen aan loopt zijn de enorme kosten van het bottelen, de voedselveilig-heidsrisico’s die voorkomen moeten worden bij productie en bij het bottelen van wijn. De meeste handelaren werden begin jaren 80 geconfronteerd met het groeiend aantal wijnbouwers die zelf begonnen hun wijn te bottelen vaak in samenwerking met een de plaatselijke coöperatie omdat de grote winst van hun grand cru’s anders naar de negociants zouden gaan.

Maar de rol van de negociant verandert van opkoper van wijn naar opkoper van druiven (negociant-eleveur). Vinificatie en het bottelen nemen zij meer en meer in eigen hand.
Dat wetende kijken we naar de totale wijnproductie in de Bourgogne.

Driekwart van alle wijn in de Bourgogne wordt door wijnhandelaren gebotteld. Ofwel opgekocht als wijn ofwel, zoals je tegenwoordig veel meemaakt, opgekocht als druif. Automatisering, productiviteit, kwaliteitsbeheersing over verschillende jaren zijn kernwoorden geworden!

Weliswaar is het zo dat 90% van de grand cru’s en 50% van alle premier cru’s op het domein gebotteld wordt . Toch blijkt dit slechts 24% van de totale productie te zijn.
De invloed van deze handelshuizen is enorm, even wat cijfers, er zijn 115 negociants in de Bourgogne maar de 50 grootste ervan realiseren 93 % van de totale omzet.

Vele negociants kopen nu ook domeinen op met het gekwalificeerd personeel erbij om deze kennis niet verloren te laten gaan. De handel in wijn gaat vaak via wijnmakelaars die een wijdverbreid netwerk hebben en als tussenpersoon fungeren, op zoek naar de hoge notering van de kwaliteits wijnen die geschikt zijn om te verhandelen.

De afzetmogelijkheden van een Negociant-eleveur zijn vele malen groter dan van een wijnboer die zelf probeert zijn wijn te verkopen aan de consument.

Versnippering van zeer goede wijnhuizen vanwege erfenissen is erg jammer, zoals gebeurde met het “le Château du Clos de Vougeot” De Clos de Vougeot is een ommuurde wijngaard van 50,6 hectare met bijbehorend kasteel net buiten het dorpje Vougeot in de Bourgondische wijnstreek Côtes de Nuits, onderdeel van de Côte-d‘Ór .

De wijngaard en het bijbehorende Château de Clos de Vougeot zijn in de vroege 12e eeuw gesticht door de monniken van de Abdij van Citeaux, die de wijngaard zeven eeuwen zouden beheren. Tegenwoordig is de ommuurde wijngaard in handen van veel verschillende wijnboeren, terwijl het château het hoofdkwartier is van de Confrére des Chevaliers du Tastevin, oftewel de Broederschap van de Wijnproefridders, een zeer machtige organisatie. Het kasteel is bovendien ingericht als museum van wijnbouw, behalve de oude wijnkelders kan men hier ook nog vier wijnpersen uit de 12e eeuw zien.

Nu zal dit chateau niet zo gauw worden opgekocht, maar negociants liggen wel op de loer. De makelaars waar ik het eerder over had waren ook betrokken bij de verkoop van een zeer groot domein in de Côte-d‘Ór aan een Japans bedrijf, wat veel commotie veroorzaakte hier in de Bourgogne.

Herstructurering, fusies zijn schering en inslag onder de grote handelshuizen van Bourgondië met als doel de macht te vergroten onder de negociants.

Het netwerk van deze negociants en makelaars strekt heel ver, van de export in Europa, Rusland en tegenwoordig heel veel naar China. Bourgogne wijnen worden gedronken aan de tafel van alle wereldleiders en aan die van mij!!!

Bronvermelding :
http://www.closdevougeot.fr/fr/
http://www.tastevin-bourgogne.com/fr/

Jean van Bommel

Lees ook zijn eigen blog op: http://ohfrancemonamour.wordpress.com/

Een “lieu-dit” is een gebruikelijke benaming in Frankrijk van een plaats van beperkte grootte, een buurt of wijk, een gehucht of een kleine kern van een paar huizen.

De naam van de “lieu-dit” heeft vaak betrekking op een bepaalde geografische eigenschap of op bepaalde bewoners.

In ons geval betekent “Le Taupreuil” het “Mollendorp”, dit omdat het bij ons wemelt van de mollen. Nu hebben wij een poes die het heerlijk vindt om in die nieuwe molshopen zijn behoefte te doen en de mollen vinden dat niet zo prettig. Dus bij ons valt het wel mee.

Het woord “Lieu dit” betekent letterlijk “gezegde locatie”.

Als je in geschiedenis bent geinteresseerd dan is dat leuk om te weten, maar veel mensen zullen denken “je m’en fous”

Waarschijnlijk kent u het verhaal bij wijn van de talrijke appellations in Frankrijk. Even ter verduidelijking: een appellation kan onder anderen een bepaald wijngebied zijn met een bepaalde naam, maar er zijn ook appellations van de kazen in Frankrijk, Kastanjes en vlees, zoals de Charollais, Limousin…

Terug naar de appellations van de wijngebieden. De wijnen van de appellations hebben betrekking op het productiegebied, aantal aangeplante wijnstokken, minimum alcoholgehalte, maximum opbrengst, verbouwingsmethode, snoeien, wijnbereiding en etiket. Alle wijnen die in aanmerking komen voor de AOC-benoeming (appellation origine controlé) worden onderworpen aan een analyse en een dégustation (het proeven). Het spreekt vanzelf dat alle AOC-wijnen worden geproduceerd binnen een vastgelegd geografisch gebied. Dit is bij de wet vastgelegd

Maar nu komt het: binnen deze appellation is het mogelijk een extra kwaliteits aanduiding te verkrijgen, vanwege de hoge kwaliteit. En dan komt het woord “Lieu dit” weer naar voren en mag dit vermeld worden op het etiket.

In de oenologie (= de kunst om wijn te maken: de studie van de wijn bereiding) wordt bij bepaalde wijnen de lieu-dit van productie eveneens vermeld. “Lieu-dit” betekent in deze context een afgebakend deel van een wijngaard en is synoniem met de (eveneens Franse) term “climat”. De term wordt vooral gebruikt bij de grand cru’s van de Bourgogne en Elzas. In de Bourgogne bestaat de wijngaard Corton bijvoorbeeld uit de lieu-dits Les Pougets, Les Languettes, Le Corton, Les Renardes, Les Grèves, Le Clos du Roi en anderen. In de Elzas is het plaatsen van de lieu-dit op het etiket bij een grand cru verplicht.

De kennis van wijn is een ingewikkelde zaak. Een vinoloog (afgeleid van het Latijnse woord vinum) heeft veel kennis van wijn. Anders dan een wijnliefhebber heeft een vinoloog studie naar wijn gedaan aan de wijnacademie. Afronding levert echter geen officiële titel op.

Daarentegen heeft een oenoloog (afgeleid van het Griekse woord “oinos”) een wijnbouwtechnische wetenschappelijke studie gevolgd aan de faculteit van Bordeaux. Het is dus een universitaire studie.
Gedurende de opleiding wordt onder andere aandacht besteed aan: Wijnbouw en vinificatie
Wijnen van Europa, Wijnen van de wereld, Wetgeving, Wijn en haar prijs, Gezondheid, Marketing, Organoleptisch- en analytisch proeven.

Buiten de oenologie zijn er studies voor Master of Wine, Magister Vini en Sommelier.
Er zijn ook gerenommeerde wijnbouwfaculteiten in het Franse Dijon en Montpellier.

(het etiket zegt dat de wijn uit Aloxe Corton komt en het Lieu dit is Pougets).

Even terug naar de werkelijkheid. Bovenstaande wijnen hebben een prijsklasse die ver boven de € 50,00 ligt, die dus niet voor mij bestemd zijn.

Als je in Nederland een glas wijn bestelt op een terras, (“doe mij maar een wijntje”) dan vraag je naar rode of witte wijn, of soms naar een zoet witte wijn. In Frankrijk daarentegen vraag je eerst naar wat voor wijnen ze hebben en dan maak je een keuze.

Bij witte wijn zal dat vaak gaan om een Aligoté, een Chardonnay of een Saint-Véran (ook een Chardonnay). En zelfs hierbij kan gevraagd worden uit welke streek hij komt. Bij rode wijn een Bordeaux of een Bourgogne of een Côtes du Rhône en (heel) soms een Cabernet Sauvignon of een rosétje.

In een restaurant is dat anders, daar bestel je van de wijnkaart, maar die prijzen hangen af van de “Chicheid” van het restaurant.

Zo zie je maar, van het “Lieu dit” naar de kat (vanwege de mollen), en vervolgens naar de wijn waar iedere Fransman en in dit geval de Nederlander die in Frankrijk woont, mee te maken heeft, want wijn is spannend, wijn intrigeert, wijn is gewoon genieten en erg lekker.

Tastevin. Wijnproefschaaltje. Door de schittering van kaarslicht in het zilveren schaaltje kan de helderheid van wijn beoordeeld worden

Jean van Bommel

Frankrijk en wijn, zijn bijna een synoniem voor elkaar. Dat de Fransen dit niet zelf hebben uitgevonden wisten we al.

De oude Grieken hadden Dionysos en de Romeinen hadden Bacchus als wijngod. Hij werd niet alleen vereerd als god van de wijn, maar ook in verband gebracht met de dood en aardse zaken als dronkenschap en extase.

Zij symboliseren wellust en vervoering. Hij wordt voorgesteld als een mooie jongeman met een wijnbladerenkrans op zijn hoofd en een druiventros in de hand. In de Oudheid zag men het maken van wijn – de druiven die bij de oogst worden vertrapt en vervolgens als wijn ‘herrijzen’ – als een metafoor voor de mens die na zijn dood in een gelukzalig hiernamaals wordt herboren.

Zo werden door de Grieken in februari de Anthesteriën of ‘bloemenfeesten’ gehouden om het naderen van de lente te vieren. De nieuwe wijn werd getapt en overvloedig gedronken. Bij de Romeinen kon het er zo wild aan toegaan op de Bacchanalia, de geheime feesten ter ere van de wijngod, dat deze in de 2de eeuw v.Chr. in heel Italië door de autoriteiten werden verboden.

In de 5e eeuw v.Chr. zijn er voor het eerst sporen terug te vinden van de Bacchanalia. Volgens Titus Livius (Romeinse schrijver), verspreidde de Bacchanalia zich vanuit Zuid-Italië, over Etrurië en uiteindelijk naar Rome. Zo vertelt hij dat een ‘obscure Griek’ als eerste de initiatie naar Etrurië bracht, waar de feesten zich snel verspreidden en ze spoedig een voorwendsel voor orgiën en een school voor immoraliteit werden.

Dat het in Frankrijk er zo niet aan toe gaat, maar dat we wel deze feesten hebben overgenomen en daar met volle overgave aan mee doen, is duidelijk. Sommige “appellations” staan bekend om de herfstproductie van hun jonge wijn. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de Beaujolais. Het hele jaar door worden in heel Frankrijk, afhankelijk van de regio, wijnfeesten georganiseerd en elke streek heeft eigen tradities en eert de wijngaarden, elke regio op haar eigen manier.

Eind januari wordt er in Beaune ook een feest georganiseerd rondom “Saint-Vincent”, de patroonheilige onder de wijnen. Dit feest wordt georganiseerd door de Confrérie des Chevaliers du Tastevin. Overige dorpjes in Bourgondië organiseren om de beurt (tussen eind januari en half februari) de populaire traditie “Saint-Vincent Tournante”. De bezoeker brengt het glas met de hand van kelder naar kelder (te voet zodat je nog wel enigszins helder blijft!). (www.saint-vincent-beaune.com www.bourgogne-tourisme.com www.vins-bourgogne.fr)

De wijn bij ons zit in flessen, in tegenstelling tot de Grieken en Romeinen, waar de wijn in amphoren zat. -/+ 26.2 ltr. Onze wijnflessen hebben een kurk, in de oudheid werd de amphoor afgesloten met was. Ze hadden dus geen kurkentrekkers nodig, wij wel en die heb je in allerlei soorten. Ik zelf heb een bescheiden collectie van ruim 125 kurkentrekkers. Ik struin vide greniers en brocantes af, op zoek naar modellen die ik nog niet heb.

Pas kocht ik nog een echte Laguiole voor maar € 8.00. Maar de laatste tijd kom ik toch steeds vaker in de wat duurdere categorien terecht. Onder de protesterende blik van mijn vrouw zie ik er dan (soms) maar vanaf. En soms kijk ik op “Le Boncoin” (de Franse marktplaats) en dan lees ik de volgende advertentie:

Ancien tire bouchon de caviste ou bistrotier en fonte(antieke kurkentrekker)
Hauteur du tire bouchon sans la plaque de bois qui à été rajoutée: 37 cm
Il est complet et en bon état de fonctionnement et à été entièrement décapé car il était peint de 2 couches anciennes de peinture.
Très original et pas courant car c’était un outil professionnel.(professionele kurkentrekker)
Envoi par la Poste 12 euros dans bon emballage.
Pas sérieux s’abstenir . Pseudos acheteur d’Afrique..abstenez vous car pas de temps à perdre.
(er is geen tijd te verliezen als zich pseudo Afrikaanse kopers aanmelden om te probreren af te dingen.)

Zonder te discrimineren moest ik hier toch wel hard om lachen. Is de verkoper ervarings deskundige? Of wil hij van te voren alles uitsluiten om ongewenste bellers aan de lijn te krijgen? Het blijft altijd raden naar de beweegredenen. Maar ik vond hem erg leuk en wilde u hem niet onthouden. Ik heb dus vriendschap gesloten met Saint-Vincent, met op iedere tafel een mooie tire bouchon.(kurkentrekker)

Wilt u niets missen van deze verhaaltjes, dan kunt U mij wekelijks volgen via mijn weblog. http://ohfrancemonamour.wordpress.com/ U krijgt dan iedere week mijn verhaal automatisch per mail toegestuurd.

Jean van Bommel