Klimaatverandering gaat de wijnbouw veranderen
Klimaatverandering gaat de wijnbouw veranderen. Dit gaat niet alleen Nederland aan, maar ook de rest van de wereld moet het roer drastisch omgooien.
Net als in Zuid-Europa hebben hogere temperaturen gevolgen voor de Nederlandse druiventeelt. Het beïnvloedt de rijping van de druiven, en zorgt zo voor meer suiker in de bes. Ook heeft klimaatverandering gevolgen voor de zuren en aroma’s van de wijn. Simon Crone, voorzitter van de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP) volgt de ontwikkelingen op de voet. Om met klimaatverandering om te gaan, kunnen volgens hem aanpassingen in teelt en wijnbereiding nodig zijn voor een blijvend, gezonde kwaliteitswijnbouw. Zowel in binnen- als buitenland.
In Nederland is sinds 1906 de jaargemiddelde temperatuur met bijna twee graden toegenomen. Verdwenen wijngaarden uit de kleine ijstijd keren terug. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Media besteden veel aandacht eraan: wijn van eigen bodem is populair. De opwarming van de aarde betekent dat geoogste druiven van eigen bodem meer suiker (alcohol) en minder zuur (meer zuurafbouw) bevatten. Ook zorgen hogere temperaturen voor andere aroma’s. Nederlandse wijnen worden steeds beter.
De EU-landen die het meeste broeikasgas uitstoten
De EU is ’s werelds derde grootste broeikasgas uitstoter na China en de Verenigde Staten en gevolgd door India, Rusland en Japan (2015).
Binnen de EU waren de top zes broeikasgas uitstoters in 2017 Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië, Polen en Spanje. De energiesector was verantwoordelijk voor 80,7% van deze uitstoot in de EU in 2017. Uitstoot door landbouw draagt met 8,72% bij, industriële processen en productgebruik met 7,82% en het beheer van afval met 2,75%.
Dat zijn bekende, positieve geluiden voor de Nederlandse wijnbouw. Maar daarbij zijn volgens Crone kanttekeningen te plaatsen. Klimaatverandering is niet alleen maar zonneschijn. Allereerst zorgen hogere temperaturen voor meer verdamping. Daarnaast krijgt Nederland vaker last van extreme weersomstandigheden. ‘De laatste jaren hebben wijngaardeniers te maken gehad met droge periodes en heftige regenbuien’, vertelt Crone. Door zo’n regenval stroomt het water sneller af naar de rivieren. ‘Dat beïnvloedt de beschikbaarheid van water, bijvoorbeeld in zanderige gronden.’ Dat leidt tot geleidelijke aanpassingen: ‘Denk bijvoorbeeld aan snoeien, rassen en nieuw voor noordelijke Europese landen: irrigatie, druppelsystemen’, aldus Crone.
‘’In de Rhônevallei heeft de zomerhitte het alcoholniveau al naar 16 procent opgevoerd. Dat is ongeveer het alcoholgehalte van sherry. Sommige wijndomeinen willen hun rode wijnen met kleine hoeveelheden witte druiven assembleren. Daarmee willen ze de wijn in het glas een grotere frisheid bezorgen.’
Naast Nederlandse wijngaardeniers hebben uiteraard ook hun collega’s in Zuid-Europa veel te maken met de gevolgen van klimaatverandering. Zo is in Frankrijk de gemiddelde temperatuur sinds 1900 zo’n 1,5 graad gestegen. In deze grote, zuidelijke wijnlanden worden projecten opgezet om te komen tot aanpassingen die nodig kunnen zijn voor een blijvend, gezonde wijnbouw. Dat is volgens Crone wennen: ‘In sommige gebieden vinden handelingen al jaren op dezelfde wijze plaats. Hogere temperaturen en extreme weersveranderingen vragen om veranderingen.’
Dat zorgt voor uitdagingen. Zo zijn veel teelten, bereidingswijzen vastgelegd met een beschermde oorsprongsbenaming (PDO), denk daarbij aan Champagne. Klimaatopwarming kan ervoor zorgen dat in de toekomst bij de bereiding daarvan aanpassingen nodig zijn, vanwege een lager zuurgehalte van geoogste druiven. Mogelijk wordt gekeken naar andere teelt, of andere druiven.
Klimaatverandering en enkele feiten
- De uitstoot van broeikasgas in de Europese verminderen
- In 2008 heeft de EU een doel gesteld om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met 20% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990.
- Er is veel vooruitgang geboekt: in 2015 was er al een afname van 22% ten opzichte van het niveau van 1990.
‘De toekomst zal leren wat de aanpassingen, waaraan dus stap voor stap wordt gewerkt, gaan betekenen voor de wijnproductie’, zegt Crone. Er zal volgens hem in ieder geval worden gekeken naar een andere snoei, andere rassen, en of andere wortelstokken. De aanpassingen verschillen uiteraard per regio. Sommige gebieden merken nu eenmaal meer, of juist minder de gevolgen van klimaatverandering.
‘De wijnoogst zal een heel ander karakter krijgen door de klimaatverandering in de wijnsector. Men moet er immers rekening mee houden dat de klimaatverandering tot hogere temperaturen zal leiden, waardoor de zuurtegraad van de druiven verlaagt en het suikergehalte stijgt.’
Wat gaat er gebeuren in de wijnsector
- De Nederlandse en Belgische wijnbouw gaat floreren
Op plekken die vroeger te koud waren voor wijngaarden, kunnen nu ook druiven rijpen die precies aansluiten voor de wijnproductie. Dit is ook de reden dat de Nederlandse wijnbouw aan het floreren is. Inmiddels kun je een Nederlandse of Belgische wijn drinken die kan concurreren met de rest van de wereld. - Wijnmakers gaan hun druiven telen in hogere gebieden
Hoe meer de aarde opwarmt hoe hoger de wijngaarden komen te liggen. Diverse gebieden aan de voet van de Pyreneeën zijn al gekaapt door verschillende wijnboeren. Wijngaarden op een hoogte van 1000 tot 12 meter zijn geen uitzondering meer. - Wijnmakers verplaatsen hun wijngaarden richting het noorden van de hellingen
Waar de eerst de uitdaging was om druiven te rijpen, draait het nu om het voorkomen dat de druiven juist te rijp worden of dat de druiven zelfs verbranden. Daarom kiezen veel wijnmakers steeds vaker voor wijngaarden die gericht zijn op het noorden en die zich ook nog eens op een hogere plek bevinden. - Wijnregio’s gaan van druif veranderen
Als nieuwe wijngaarden op andere plekken geen optie zijn, dan zullen wijnmakers andere druiven moeten gaan gebruiken. Zo zijn ze in Bordeaux aan het experimenteren met oude druivenrassen en druivenrassen die hun oorsprong hebben in Portugal.
Klimaatverandering gaat de wijnbouw veranderen, dat staat als een paal boven water. Hoe de wijnsector er in de toekomst uit gaat zien is nu nog onzeker.
Zie verder: http://www.wijnbouw.com/klimaat.html en https://www.scientias.nl/klimaatverandering-nederland-merken-we-er-hier-eigenlijk/