In het jaar 92, Keizer Domitianus geeft het bevel om de wijnstokken in Gallia Narbonensis te verwijderen, aangezien deze productie een steeds grotere bedreiging voor de Italiaanse wijnen is. Hierdoor houdt 50% van de mediterrane wijngaarden op te bestaan.

De organisaties van Franse wijnboeren en coöperaties bespraken met de Franse minister Jean Glavany van landbouw in september 2014 het probleem van het grote overschot aan landwijn. Na de boterberg uit de jaren zestig en later de melkzee nu dan het wijnmeer, 200.000 hectoliter uit Frankrijk!

De minister heeft aangegeven voorstander te zijn van een structurele vermindering van de overproductie, maar de meeste van de 250.000 Franse wijnboeren willen dat absoluut niet. Even ter verduidelijking, we praten over landwijn.
Dit probleem – als je het sowieso een probleem wilt noemen – bestaat al lang, zelfs heel lang!

Overproductie kan worden verkocht aan de Europese Unie die er industriële alcohol van maakt. Ook bestaat de mogelijkheid de wijn als een Vin de Pays te verkopen die volgens bepaalde regels van de EU aangeboden wordt voor € 1,89 per 1 ½ liter en in alle supermarkten in Frankrijk voorhanden is. Dit is landwijn met een relatief laag alcoholpercentage, 10 a 11%.

Als je over kwaliteitswijn praat die verbouwd wordt in streken waarop een “Appellation d’Origine Contrôlée” van toepassing is (dat wil zeggen dat ze een gecontroleerde herkomstbenaming hebben), wordt er niet zo snel over overschotten gesproken.

Mocht er een overschot zijn dan zijn er diverse mogelijkheden voor de viticulteur.

Iedere Appellation heeft een maximum opbrengst per hectare en overproductie kan via een cave per liter of in “bag in box” verkocht worden.

Er zijn nog twee mogelijkheden;

1. de viticulteur verkoopt het overschot als een lager gekwalificeerde wijn.

2. Er is ook een regeling om met een maximum van 20% meeropbrengst een aanvraag te doen voor deze appellation. Deze wijn wordt dan gekeurd door een panel van onafhankelijke experts. Wel zit het risico erin dat de totale opbrengst ge(de)kwalificeerd wordt als gewone vin rouge. Dus hij moet wel heel sterk in zijn schoenen staan om deze uitdaging aan te gaan om niet dit risico te lopen.

De wereld van de wijn in Frankrijk is een wereld van “ons kent ons”. Iedereen kent iedereen en de wereld is klein. Dat betekent dat veel wijn bij een eventuele overproductie, zoals men zegt, “uit de hand” wordt verkocht.

De reputatie van de viticulteur en de kwaliteit van de wijn geven hem veel mogelijkheden om ongeëtiketteerde flessen te verkopen binnen zijn vrienden en kennissenkring. Alleen zal hij die flessen buiten de belasting om moeten zien te bemachtigen!

Wat ook gebeurt is dat de viticulteur een lijst maakt (streng geselecteerd) van eventuele klanten (privé gebruikers) en zijn omgeving belt met de vraag in hoeveel liter ze geïnteresseerd zijn. Deze privé gebruikers geven niet direkt antwoord en gaan in hun eigen omgeving vragen hoeveel hun kennissen kunnen gebruiken, dit op basis van de kennis over de kwaliteit en prijs van vorig jaar.

Dit levert een aardige lijst op van geïnteresseerde wijnkopers die illegaal aan kwalitatieve wijn kunnen komen zonder te vragen van wie de wijn afkomstig is.

Het enige wat de eindverbruiker te weten komt is de appellation in een bepaalde plaats. Die verleiding om ook mee te doen aan zo’n gecombineerde wijnaankoop van een kwaliteitswijn die normaal in de winkel per fles 0.75 liter tussen de € 20 en € 25 ligt en nu voor € 5,00 per liter kan worden afgenomen, is illegaal, maar wel heel aantrekkelijk!

Op deze manier kan de viticulteur redelijk snel van zijn overschot afkomen en er een aardig zakcentje aan over houden!

Deze handelingen vinden in het grootste geheim plaats en dag en datum is alleen op het laatste moment bekend en is voor ieder afnemer verschillend.

De oogst is dit jaar groter dan ooit: in 1997 bedroeg hij 55 miljard liter. Maar dit jaar 2014 zal dat ruim 59 miljard zijn, terwijl de gemiddelde consumptie in Frankrijk gestaag verder is gedaald: van bijna 100 liter per hoofd in 1980 tot 57 liter nu.

Maar deze cijfers zijn mijns inziens niet helemaal juist. De Fransman is zeker niet minder gaan drinken!

De overschotten betreft voornamelijk de “slobber landwijn” en de Fransman is meer kwaliteitswijn gaan drinken, waarbij nagenoeg geen overschotten zijn waar te nemen. De reden hiervoor is dat de negociants (handelaren) grote partijen opkopen de wijn bottelen en van een nieuw etiket voorzien in overeenstemming met de wens van de koper en deze aanbieden aan grootgrutters in Europa.

Ook de export hapert, vooral die van Frankrijks grootste afnemer, de UK, al heeft daar dit jaar onverwachts een fors herstel ingezet. Zo ook de export naar Aziatische landen die de wijn als volksdrank heeft ontdekt. Dat neemt niet weg dat de overschotten met de afgeronde oogst van 2014 extreme vormen dreigen aan te nemen.

Alléén de coöperaties hebben nu al weer 150 miljoen liter onverkoopbare wijn op voorraad, nadat al een deel was afgevoerd voor distillatie tot industriële alcohol.

Daarom heeft de Europese Unie een inschrijving geopend om ongewenste wijnoverschotten te verkopen, om er bio-ethanol van te maken. Het gaat om 693 380,74 hectoliter wijn die geproduceerd is in Frankrijk, Griekenland, Italië, Portugal en Spanje om als ” bio-ethanol in de sector brandstof” om te zetten. Hiervan werd 250 000 hectoliter gehouden in Italië, Frankrijk had 200 000 hectoliter en Spanje 150 000 Het saldo van 53 380,74 hectoliter werd opgeslagen in Griekenland, met nog eens 40 000 hectoliter in Portugal. De deadline voor inschrijvingen was 23 oktober 2014.

Dus we hebben het over héél véél liters wijn, maar dit alles wetend vraag ik me af: “Is dit heel erg?” Nee, ik denk het niet, want het echte overschot vindt toch wel zijn bestemming!

Zolang de desbetreffende wijnboeren niet voor kwaliteit gaan, zal dit probleem blijven bestaan en zullen er dit jaar misschien wel weer 14.000 hectare worden gerooid!

Wat ik hier in de Bourgogne zie, is dat er nog steeds nieuwe aanplant plaatsvindt, omdat de export met 9% is gestegen en men gewoon doorgaat met kwaliteitswijnen te produceren om ons te voorzien van deze goddelijke drank!

Jean van Bommel