De kurk in de wijn of wijnfles is niet zomaar een afsluiting. De kurk heeft voordelen en nadelen en biedt ten opzichte van andere fles afsluitingen heleboel voordelen. Vooral wijnen hebben voordeel van een kurk afsluiting, maar ook andere producten hebben baat bij een goede kurk. In een vragenuurtje behandelen wij hier al jouw vragen omtrent de mooiste en oudste afsluiting van de wijnfles, de kurk.

Laat een kurk in een wijnfles zuurstof door en wordt de wijn daarom ook snel ouder en komt de wijn sneller op dronk?

Een kurk is per definitie poreus en bestaat voor zo’n 80 procent uit lucht. Het zijn allemaal heel kleine gaatjes die je met het blote oog bijna niet ziet. Onder een microscoop komen al die kleine gaatjes in de kurk tevoorschijn.
Een kurk laat bijna geen lucht of zuurstof door. Dat doet de kurk niet van buiten naar binnen, maar ook niet van binnen naar buiten. Wel is de druk in de fles (door de kurk hard in de fles te persen en af te sluiten loopt de druk op) wel zo’n 8 tot 9 bar, dat is 2x zo hard als je fietsband. Door die concentratie aan zuurstof of lucht krijgt de wijn in de fles zijn veroudering. Die veroudering is vooral aanwezig in het eerste jaar. Als een wijn in de wijnfles zijn 3 jaar heeft bereikt dan is de zuurstof op in de fles.

Waarom lekt de ene wijn wel in de wijnfles en de andere wijn niet?

Een belangrijke vraag voor wat je moet weten over een kurk in een wijnfles. Het lekken van wijn komt niet altijd voor en heeft te maken met de kwaliteit van de kurk. De wijn kan niet door de kurk naar buiten, maar wel langs de kurk. Het zijn maar kleine hoeveelheden en het gebeurt als de kurk nog niet volgezogen is met wijn. Dat is ook de reden dat bewaarwijnen in een opslag moeten liggen met een hogere luchtvochtigheid (rond de 70%). Hierdoor blijft de kurk ook aan de buitenkant relatief vochtig. De vochtigheid mag niet te hoog zijn anders gaat het ten koste van het wijnetiket.

Ik heb een oude wijnfles waarvan de wijn in de wijnfles minder is en de wijn zeker tot de schouders van de fles gezakt is, hoe komt dat?

Als je een oude wijnfles hebt gekregen dan weet je niet of die wijnfles goed behandeld is geweest tijdens zijn leven. Misschien heeft die wijnfles (die kan wel zo oud zijn als jijzelf) wel naast de kachel gelegen of nog erger, in het zonnetje. Door die temperatuurverschillen is de wijn in de wijnfles waarschijnlijk niet goed meer. Ook de kurk is dan uitgedroogd en heeft de wijnfles niet goed meer afgesloten. De wijn in de wijnfles is behoorlijk gezakt en de kurk heeft de wijnfles niet goed afgesloten doordat hij door droogte is gekrompen. De wijn is hoogstwaarschijnlijk geoxideerd en je kunt de wijnfles bewaren of weggooien.

Wat is TCA en heeft elke wijnfles die TCA heeft last van een kurksmaak ? (of zoals sommige mensen noemen ‘de wijn heeft last van kurk’)

Wijn kan een afwijkende smaak hebben en dat noemen we kurk. De wijn smaak muf en ruikt muf. De wijn is aangetast door een schimmel die men TCA noem, eigenlijk is het een schimmel of bacterie die 2,4,6-trichlooranisol vormt.
De besmette wijn krijgt door de TCA bacterie de geur van een muffe of vochtige kelder en ruikt en smaakt vies. Deze TCA bacterie kan via een slechte kurk van buiten de fles doordringen tot de wijn terwijl deze opgeslagen ligt. Het kan ook al in de kelder zijn gebeurd dat de wijn besmet is met TCA bacterie of schimmel. Zelfs wijnen met een schroefdop kunnen last hebben van de TCA bacterie. De kurkindustrie doet er alles aan om de kurk niet als boosdoener aan te wijzen. De TCA bacterie kan zelfs via aangetast hout (pallets of houten delen in de wijnkelder) in de wijn komen. De schattingen van het percentage wijnflessen met de muffe kelderlucht loopt uiteen van 1% tot 15%.

Schoonmaakmiddelen op basis van chloorproducten, gewasbeschermingsmiddelen die gebruikt zijn bij de behandeling van kurkbomen en kartonnen verpakkingen gebleekt met chloor verbindingen zijn maar enkele voorbeelden van bronnen van chloor welke ontstaan kunnen geven aan 2,4,6-TCA.
Tegenwoordig worden de kurken voor kwaliteitswijnen gereinigd met stoom, microgolven of bestraling. Hierdoor is het aantal wijnkurken die besmet zijn met de TCA bacterie teruggebracht tot onder de 1%.

Moet je een wijnfles met een kurk liggend bewaren en is de kurk in een wijnfles wel de beste afsluiting voor wijn?

Als je een wijnfles goed bewaard, dat betekent dus met de juiste luchtvochtigheid en de juiste temperatuur, dan kan je zelfs een wijnfles staand bewaren. Bijna altijd zijn die ideale omstandigheden er niet bij een wijnfles in opslag. Om die reden is het dan ook belangrijk om de wijnfles liggend te bewaren. De kurk mag niet uitdrogen want anders komt er lucht in de fles en gaat de wijn oxideren. Hierdoor is de wijn niet goed meer en smaakt hij naar wijnazijn of zelfs nog erger.

Moeten alle wijnflessen liggend bewaard worden?

Mousserende wijnen hoef je niet liggend te bewaren. Door de hoge druk in de fles en door de mousse (of bubbeltjes) krijg je een perfecte afsluiting. De wijnkurk van een mousserende wijn heeft ook een heel andere vorm (een paddestoelvorm).
Rosé wijnen zijn in de meeste gevallen niet gemaakt om bewaard te worden en moet je jong drinken. Vaak zijn ook witte wijnen gemaakt om snel op te drinken.

Wat is nu beter, een kurk of een schroefdop voor afsluiting van een wijnfles?

De kurk heeft een heel goede kwaliteit tegenwoordig. Zelfs op goedkopere flessen wijn voldoet de kurk uitstekend. De kleine oxidatie die je krijgt onder een wijnkurk is zelfs een voordeel voor rode wijnen. De rode wijnen worden dan in een paar jaar zachter en ronder. De veroudering gaat heel subtiel en de kurk heeft een heel goede reputatie als flesafsluiting voor wijnen.
De schroefdop is een goede afsluiting voor wijnen die je jong moet drinken. Vaak hebben rosé wijnen of witte wijnen die gemaakt zijn voor snelle consumptie een schroefdop afsluiting. Een schroefdop is ook niet duurder of goedkoper voor de wijnboer om als flesafsluiting gebruikt te worden. De kurk kost dan wel iets duurder, maar de wijnfles zelf met het schroefdraad is weer duurder als een wijnfles voor een kurk afsluiting.