Onlangs bracht ik een bezoek aan de Rheingau. Het was mijn eerste kennismaking met het “Anbaugebiet Rheingau” zoals dat officieel in het Duits heet. Lees er alles over in zicht op de Rheingau.
Het gebied strekt zich uit van Hochheim in het oosten (ten zuidoosten van de stad Wiesbaden) tot aan Lorchhausen in het westen. De streek ligt rond de 50ste breedtegraad. In het stuk tussen Wiesbaden en Rüdesheim stroomt de Rijn over circa 30 kilometer van oost naar west. Als je de loop van de Rijn op de kaart bekijkt, dan valt dit stuk gelijk op. De Rijn “botst” als het ware vanuit zuidelijke richting tegen het Taunus-gebergte aan, waardoor de loop is verlegd. Het stukje vanaf Rüdesheim tot Lorchhausen behoort geografisch ook nog tot de Rheingau.
Het is een relatief klein en vrij “compact” wijngebied. Wat ik hiermee bedoel is dat als je Rheingau vergelijkt met het aan de andere kant van de Rijn gelegen Rheinhessen, dan valt het op dat Rheinhessen veel uitgestrekter oogt.
De nabijheid van grote steden als Wiesbaden, Mainz en iets verder weg Frankfurt, zorgt er ook voor dat het gebied best wel druk bezocht wordt en dat er veel bedrijvigheid is.
Klimaat
Er heerst in de Rheingau een gunstig microklimaat voor de wijnbouw, wat meerdere oorzaken heeft. Om er enkele te noemen: de rivier is hier opmerkelijk breed, hetgeen de temperatuur reguleert. Het water van de Rijn weerkaatst het zonlicht en geeft hierdoor extra warmte. Daarnaast heeft de rivier een matigend effect op grote temperatuursverschillen. De hellingen waarop de wijngaarden liggen zijn door de oost naar westelijke stroomrichting van de Rijn, pal op het zuiden gericht. De streek profiteert daarnaast van de beschutting van de uitlopers van het Taunus-gebergte, ook wel Rheingau-gebergte genoemd. De Rheingau heeft een gemiddeld aantal uren zonneschijn van circa 1.600 en de gemiddelde jaartemperatuur bedraagt 10,6 graden.
Bodem
De bodem in de Rheingau is zeer divers. Ik wil er in dit artikel geen ingewikkeld geologisch verhaal van maken (hoewel dat natuurlijk zeer interessant is) maar ik volsta met het noemen van de voorkomende bodemsoorten: vulkanisch, leisteen, keuper- en kalksteen en löss- en kleibodems. Meer specifiek kun je vaststellen dat de lager gelegen percelen veel mergel, kiezel en löss bevatten. In de hogere gedeelten vind je meer leisteen en (Taunus)kwartsiet, met een (boven)laag van löss en leem.
Druivensoorten
De totale oppervlakte van de wijngaarden in de Rheingau is zo’n 3.100 hectare. De Riesling is de onbetwiste leider in het gebied en maakt ongeveer 80 procent van de totale aanplant uit. De Rheingau is dan ook echt het gebied van de Riesling: de streek ademt Riesling. Voor het restant neemt de Spätburgunder een belangrijke plaats in. Met name rond Assmannshausen wordt de Spätburgunder zeer succesvol verbouwd. De Assmansshäuser Höllenberg is een beroemde “Spätburgunder” wijngaard.
Er is 1 Bereich wat bestaat uit 11 Grosslagen en 129 Einzellagen.
Te zien
Er is genoeg te zien in de Rheingau. Neem eens een kijkje in één van de oude kloosters of abdijen of volg de Rheingauer Riesling route door het wijnlandlandschap met de mooie wijndorpen. Ik pik er enkele bezienswaardigheden uit:
Kloster Eberbach is een bezoek waard. Dit cisterziënzer klooster is schitterend gelegen in de bossen boven Eltville. Eberbach is zeker een bezichtiging waard. Er is onder andere een wijnkelder, museum, basiliek, winkel en vinotheek Het klooster is eigendom van de Hessische Staatsweingüter. Eén van de bekendste wijngaarden van Kloster Eberbach is de ommuurde Steinberger Riesling.
Schloss Johannisberg is een zeer bekende naam in de Rheingau en ver daarbuiten. Het oudste Riesling wijngoed ter wereld, staat er trots bij de ingang. Gebouwd op de ruïnes van een klooster. De ligging is werkelijk prachtig. Helaas was er tijdens mijn bezoek een flinke verbouwing gaande. Desondanks heb ik mij wel vermaakt in de vinotheek van het Schloss. Dat het wijngoed internationaal aanzien heeft bleek wel uit het feit dat ik daar veel Aziaten en zelfs Frans sprekende mensen aantrof!
In Geisenheim bevindt zich de bekende wijnbouwhogeschool.
Rüdesheim is een aardig en toeristisch plaatsje, gelegen op de plek waar de Rijn zich met een bocht naar het noorden draait, met als bekende trekpleister de Drosselgasse: een fraaie steeg met mooie vakwerkhuisjes.
Niederwalddenkmal is een indrukwekkend (38 meter) hoog monument, boven Rüdesheim, van waar je een prachtig uitzicht hebt over de Rijn, juist waar de rivier een bocht maakt richting het noorden. Het monument herinnert aan de stichting van het Duitse Rijk na de Duits-Franse oorlog in 1870/1871.
Abtei Sankt Hildegard, een imposante verschijning boven Rüdesheim. Het is een benedictinesser abdij, genoemd naar de heilige Hildegard von Bingen, die in het nabijgelegen klooster Eibingen leefde. Men produceert ook wijn onder die naam. Het complex bevat een schitterende abdijkerk, een winkel en vinotheek, een Gästehaus en een gelegenheid (café) om iets te nuttigen.
De wijnen
Natuurlijk is er genoeg te proeven bij de vele Weinguts in de Rheingau. De Rieslings die ik heb geproefd (uit het jaar 2016) kenmerkte zich door hun zuiverheid, veel aroma’s en prachtige spanning. De Spätburgunders (uit het jaar 2015) vielen mij vooral op door hun frisheid (zuren), rijkdom en elegantie.
Om maar eens enkele producenten te noemen: Georg Breuer, Schloss Johannisberg, Leitz, Kloster Eberbach, Robert Weil en G.H. von Mumm.
In de komende tijd zullen er op wijngekken.nl verschillende proefnotities worden geplaatst van zowel witte als rode wijnen uit de Rheingau. Dus wil je meer weten over wijnen uit de Rheingau, blijf ons volgen!
