Mooie mousserende en bruisende feestelijke wijnen uit de Champagne

Le champagne uit La Champagne. Want champagne is niet alleen een verrukkelijke feestwijn, het is ook een fascinerend gebied. Gebied en wijn passen zo perfect bij elkaar. En een rijke historie de Champagnestreek heeft…. In de Champagnestreek werd vroeger veel gevochten. In de tijd van Attila de Hun waren deze het felst. In de romeinse tijd waren er hier al wijngaarden te vinden. Maar keizer Domaitianus vaardigde een bevel uit om alle wijnstruiken te rooien, uit angst voor concurrentie voor de Italiaanse wijn. Het waren de soldaten van de Romeinse keizer Probus die omstreeks de vierde eeuw ten tweeden male hier wijnstokken plantten. De wijnen uit het graafschap Champagne waren zeer geliefd bij de latere Franse koningen. Hendrik IV, verzot op champagne, riep eens beneveld uit: ‘Ik ben heer van de beste wijngaard van Frankrijk!’

Soorten druiven
Vandaag de dag bestaan de meeste betere champagnes uit een mengsel van de blauwe soorten Pinot noir en Pinot meunier en de witte druif Chardonnay. Dat champagne is doorzichtig, omdat men de kleurgevende blauwe schillen niet mee laat gisten. Allereerst worden de druiven – met duizenden kilo’s tegelijk – licht gekneusd, waarna het eerste sap afdruipt in de pers, dit is de vin de goutie, een sap van de beste kwaliteit. Daarna volgt het eerste persen van de uitgelekte druiven voor de vin des premières taille, die een wat steviger en soms ook ruwer wijn geeft. Dan wordt de druivenmassa voor de laatste maal geperst voor de vin de pressoir, niet voor champagne, maar voor ander gebruik. De meeste wijnboeren leveren hun druiven aan de grote champagnehuizen. Die maken van het mengsel een cuvée, een standaard blend, die jaar in jaar uit onveranderd blijft van kleur, geur en smaak. Samen vormen ze de kwaliteit die kenmerkend is voor een bepaald huis. Dan vindt de botteling plaats op de zware, dikke glazen flessen. Men voegt een liqueur de tirage toe, suiker in siroop alsmede gistkiemen. De flessen gaan nu de kelder in. Er komt een voorlopige kurk op (of een kroonkurk) en de wijn begint zijn tweede gisting. Er ontstaan koolzuurbelletjes, die onder een druk van soms wel zes atmosfeer in de fles gevangen blijven. Bij de tweede gisting zet zich ook bezinksel af, dat moet worden verwijderd. Men kan bij een schuimende wijn niet het bezinksel voor het uitschenken naar de bodem van de fles laten zakken.

Remuage : snel schudden
Op omslachtige wijze wordt de droesem uit de fles verwijderd. Wat er gebeurt? Eerst worden alle flessen onder een hoek van vijfendertig graden in lange houten rekken – pupitres – geplaatst. Vervolgens worden ze om de twee dagen eventjes geschud en direct een achtste slag gedraaid, steeds in een zelfde richting. Dit draaiproces heet remuage. Hierbij plaatst men de fles iets steiler in het rek. Deze bewegingen zorgen er voor dat het bezinksel naar de onderzijde van de kurk toe verschuift. Na zes tot twaalf weken heeft de droesem zich als een propje tegen de kurk genesteld. Nu wordt de hals van de fles door een ijskoude vloeistof gehaald. Het bezinksel bevriest en men ontkurkt de fles : vliegensvlug schiet het droesempropje uit de fles die weer wordt bijgevuld met een beetje champagne én de dosage, een oplossing van rietsuiker in oude wijn. Dit geeft de champagne een bepaalde zoetigheid mee. Nu krijgt de fles zijn definitieve kurk met een muselet, een muilkorfje, om de kurk aan de fles te ketenen.

 

Champagne in varianten

Een uit vele wijnen gemaakte champagne wordt cuvée genoemd. Hij zal jaar in jaar uit een zelfde karakter hebben. Vaak wordt een beroep gedaan op oudere jaargangen, die hiervoor werden bewaard. Vintage champagne, of op z’n Frans millésime, komt geheel uit één enkel oogstjaar, in tegenstelling tot alle andere champagnes. Blanc de Blancs betekent dat de champagne van uitsluitend witte druiven, dus van de Chardonnay, is gemaakt. Er bestaat ook een Champagne rosé, die met een tikje rode wijn op kleur is gebracht. Een foefje, dat overal elders in Frankrijk verboden is. Zacht schuimende champagne heet crémant. Er bestaat ook een niet mousserende champagne Coteaux Champenois geheten.

Champagnebezoek
Wie de Champagne bezoekt, moet zeker een rondleiding boeken in de grote onderaardse kelders. Alle mogelijkheden, openingstijden, enz. staan in een brochure die het Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne in ‘s-Gravenhage, u gratis toezendt. Laat vooral niet na om eens een kijkje te nemen in het nieuwe Dom-Pérignon-museum in Hautvillers, waar de champagne-geschiedenis herleeft.

De bodem in de Champagne (terroir)
Dat juist op dit plekje noordelijk Frankrijk zo’n nobele wijn wordt gemaakt, is te danken aan de bodem, die zeer kalkhoudend is. Niet voor niets spreekt men over de kalkrots waarop Reims, het champagne-centrum, ten dele is gebouwd. Onder de stad zijn eindeloze gangen uitgehouwen, tientallen kilometers lang, in vele verdiepingen hoog, waar miljoenen flessen champagne liggen te rijpen en te wachten totdat u deze koopt en bij een feestelijke gelegenheid opent!